ေငြေၾကးႏွင့္ ကေသာင္းကနင္းမ်ား

         “ေငြ… ေငြ.. ေငြ… ေလာကမွာ ေငြဟာေလ လူတန္းစား မခြဲျခားဘဲ ဖ်က္ဆီးတတ္ၾကေပ” ဒီသီခ်င္းကေတာ့ လူတုုိင္း ၾကားဖူးမွာေပါ့။  ေငြ.. ဆိုုေတာ့ ေငြေၾကး၊ ပိုုက္ဆံေပါ့။  ပိုုက္ဆံဆိုုရင္ ေငြစကၠဴရယ္၊ အေၾကြေစ့ရယ္ဆိုုျပီး ရွိတာေပါ့ေလ။  ကြ်န္ေတာ္တိုု႕ ေရႊျပည္ၾကီးမွာေတာ့ အေၾကြေစ့ဆိုုတာက ရွားပါး ပစၥည္းျဖစ္ေနျပီ။  ထားေတာ့။  ဒီေန႕ ကမၻာၾကီးမွာ ေငြဆိုုတာ ေပၚမလာခဲ့ရင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႕ ဘာကိုု ဖလွယ္ျပီး သံုုးမလဲ?

        

ေငြမေပၚခင္က

         ေငြဆိုုတာ မေပၚခင္တုုန္းကေတာ့ ကမၻာအရပ္ရပ္မွာ ကုုန္ပစၥည္းဖလွယ္ဖိုု႕  တစ္ခုုခုုကိုု ဖလွယ္ပစၥည္းအျဖစ္ သံုုးခဲ့ပါတဲ့။  ဖစိဖိတ္ေဒသက နာရူးဆုုိတဲ့ ကြ်န္းေပၚမွာကေတာ့ နဲနဲထူးျခားတယ္။  ေငြမေပၚခင္တုုန္းက သူတိုု႕ဟာ ၾကြက္ကိုု ဖလွယ္ပစၥည္းအျဖစ္သံုုးခဲ့ပါသတဲ့။

         ေနာ္ေ၀ေတြကေတာ့ ဒိန္ခဲကိုု ကုုန္သြယ္ပစၥည္းအျဖစ္သံုုးခဲ့ျပီးေတာ့၊  Aztecs လူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ကိုုကာေစ့ေတြကိုု ကုုန္သြယ္ပစၥည္းအျဖစ္ အသံုုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။  ပါရာေဂြးလူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ခရုုေတြကိုု ေငြေၾကးလိုု သေဘာထားျပီးေတာ့ အသံုုးျပဳခဲ့ျပီး ေရာမေခတ္က စစ္သားေတြကေတာ့ စစ္ထြက္လိုု႕ရတဲ့ လစာအျဖစ္ ဆား ကိုု လက္ခံရရွိၾကပါသတဲ့။

ေငြစကၠဴ ဘယ္က စတယ္

         ေငြစကၠဴဘယ္ကစလဲဆိုုရင္ မြန္ဂိုု စစ္ဘုုရင္ ဂ်င္ဂစ္ခန္ ကိုု ခ်န္ထားလိုု႕မရပါဘူး။  တရုုတ္ျပည္မွာ ၁၀ ရာစုုေလာက္ကထည္းက ေငြေၾကးဆိုုတာက ေပၚေနျပီျဖစ္ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ ၁၀ စုုႏွစ္အနည္းငယ္ၾကာျပီးေတာ့ မြန္ဂိုုေတြ တရုုတ္သာမက ကမၻာ့တစ္ျခမ္းေလာက္ကိုု ျမင္းေတြစီးျပီး သိမ္းပိုုက္ခဲ့ပါတယ္။  ဒီလိုုသိမ္းပိုုက္တဲ့အခါမွာ စစ္ႏုုိင္လိုု႕ ရလာတဲ့ ေရႊေတြ၊ ေငြေတြ စတဲ့ ေငြေၾကးေတြကိုု စကၠဴအစားျပန္ေပးခဲ့ပါတယ္။  အဲ့ဒီအခ်ိန္တုုန္းက အဲ့ဒီ ေငြေၾကး စကၠဴကိုု လက္မခံတဲ့ လူဟာ အာဏာကိုု ဖီဆန္တဲ့လူျဖစ္သြားပါတယ္။  ဒီေတာ့ ၾကိဳက္ၾကိဳက္မၾကိဳက္ၾကိဳက္ အဲ့ဒီ စကၠဴေတြကိုုပဲ သံုုးခဲ့ၾကရပါတယ္။  အဲ့ဒီကေနျပီးေတာ့ စကၠဴေငြေၾကးေတြဟာ တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္ အသံုုးမ်ားလာခဲ့တယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္။

အေမရိကန္ ေဒၚလာဟာ ဘာျဖစ္လိုု႕ $ ပံုုစံျဖစ္ေနရတာလဲ?

         အေမရိကန္ေဒၚလာရဲ႕  မူလဘူတကေတာ့ စပိန္ႏုုိင္ငံသံုုးေငြ ပီဆိုုလိုု႕ေခၚတဲ့ Ps ကေန စတယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္။  ေနာက္ေတာ့ Ps ေရးရတာကိုုပဲ တိုုသထက္တိုုေအာင္ Pနဲ႕ s ကိုု ပူျပီးေရးပါသတဲ့။  ေနာက္ေတာ့ P + S = $ ဆိုုျပီး ျဖစ္သြားပါသတဲ့။ 

         ဒီ ေဒၚလာပံုုစံ $ ကေလးကိုု ၁၈၇၅ ခုုႏွစ္ အေမရိကန္ႏုုိင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုုး ေငြစကၠဴ မထုုတ္ေ၀ခင္အထိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုုးခဲ့ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ႏုုိင္ငံရဲ႕ ေငြစကၠဴေတြေပၚမွာေတာ့ ဒီလိုု $ ပံုုစံ ဘယ္ေတာ့မွ မပါ၀င္ခဲ့ပါဘူး။  ဒါေပမယ့္ ခုုခ်ိန္မွာေတာ့ တကမၻာလံုုးက $ ေလးကိုုျမင္ရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာလိုု႕ သိေနၾကပါျပီ။

မိုုႏုုိပိုုလီနဲ႕ ေငြစကၠဴ ဘယ္ဟာ ပိုုျပီး ထုုတ္သလဲ?

         အေမရိကန္ႏုုိင္ငံမွာေတာ့ မိုုႏုုိပိုုလီ ကစားရင္ သံုုးတဲ့ ေငြစကၠဴအတုုထက္၊  အေမရိကန္ေဒၚလာ ေငြစကၠဴကိုု ထုုတ္ေ၀တဲ့ အေရအတြက္က ပိုုမ်ားတယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္။ 

         အေမရိကန္မွာ မိုုႏုုိပိုုလီ ကစားရင္ သံုုးတဲ့ ေငြစကၠဴ တစ္ႏွစ္ကိုု ဘီလ်ွံ ၃၀ ဖိုုးေလာက္ ထုုတ္ျပီးေတာ့ တစ္ကယ့္ေဒၚလာကေတာ့ တစ္ႏွစ္ကိုု ၁၁ ဘီလ်ွံ ဖိုုေလာက္ အေမရိကန္ ေငြစကၠဴ ထုုတ္ေ၀ေရး ဗ်ဴရိုုက ရိုုက္ထုုတ္ေနပါသတဲ့။

အေၾကြေစ့ေတြ ဘာေၾကာင့္၀ိုုင္းတယ္?

         ဟိုုး ေရွးေရွးတုုန္းကေတာ့ အေၾကြးေစ့ေတြဟာ ပံုုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏုုိင္ပါတယ္။  ေလးေထာင့္၊ ၾတိဂံ၊ စသည္အားျဖင့္ေပါ့။  ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီအခ်ိန္တုုန္းက အေၾကြေစ့ေတြဟာ ေရႊဒဂၤါးတိုု႕၊  ေငြဒဂၤါးတိုု႕ စတဲ့ တန္ဖိုု႕ရွိတဲ့ သတၱဳေတြျဖစ္ပါတယ္။  အဲ့ဒီအခ်ိန္တုုန္းက သူခိုုးေတြဟာ ေငြဒဂၤါးေတြရဲ႕ ေဒါင့္အနားေလးေတြကိုု ျဖတ္ျဖတ္ျပီးေတာ့ ခိုုးၾကေလ့ရွိပါသတဲ့။  ဒီေတာ့ သူခိုုးေတြ ခိုုးႏုုိင္မယ့္ ေဘးက နည္းသထက္နည္းေစရန္ အတြက္ ေငြဒဂၤါးေတြကိုု ေထာင့္မပါတဲ့ အ၀ိုုင္းအျဖစ္ ထုုတ္ေ၀ခဲ့တယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္။

ဘယ္သူ႕ပံုုဟာ ေငြစကၠဴေတြမွာ အမ်ားဆံုုးပါခဲ့လဲ?

         ဘယ္သူရွိမလဲ အဲလီစဘက္ ဘုုရင္မၾကီး ၂  ေပါ့။  ျဗိသွ်ေတြ ကိုုလိုုနီသိမ္းလိုုက္တာ ေနမ၀င္အင္ပါယာဆိုုျပီးေတာ့ ေျပာႏုုိင္တဲ့အထိ။  အဲ့ဒီေတာ့ သူသိမ္းသမွ်ႏုုိင္ငံေတြမွာ သူတိုု႕ရဲ႕ ဘုုရင္မၾကီးပံုုပါတဲ့ ေငြေၾကးကိုု အသံုုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။  ႏုုိင္ငံေပါင္း ၃၃ ႏုုိင္ငံမွာ သံုုးစြဲခဲ့တယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္။  ၁၉၃၅ ခုုႏွစ္မွာ ကေနဒါႏုုိင္ငံကစျပီးေတာ့ အဲလီစဘက္ ဘုုရင္မၾကီး ၂ ရဲ႕ ပံုုကိုု ေငြစကၠဴေတြမွာ စတင္သံုုးစြဲခဲ့ပါတယ္။  အဲ့ဒီအခ်ိန္တုုန္းက ဘုုရင္မၾကီးရဲ႕ အသက္ဟာ ၈ ႏွစ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။  ေနာက္ႏွစ္ေပါင္း ၂၆ ႏွစ္အတြင္းမွာ အဲလီစဘက္ ဘုုရင္မၾကီး ပံုုပါတဲ့ ေငြေၾကးေတြကိုု အဂၤလန္ႏုုိင္ငံမွာေရာ အဂၤလန္ႏုုိင္ငံ သိမ္းပိုုက္ထားတဲ့ ႏိုုင္ငံေတြမွာေရာ အသံုုးျပဳခဲ့တယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္။ 

Reference : (Link)