ထာ၀ရ ရွင္သန္ေနတဲ့ ဆဲလ္ (သို႕မဟုတ္) Hela’s immortal cell

          သက္ရွိသတၱ၀ါေတြမွာေတာ့ ျဖစ္ျခင္း၊ ပ်က္ျခင္းနဲ႕ ကင္းကြာေနတာမဟုတ္ပါဘူး။  ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားမႈ႕ကစလို႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရွင္သန္ေနတဲ့ ဆဲလ္ေတြပါ အခ်ိန္တုိင္း စကၠန္႕မလပ္ အသစ္ အသစ္ေတြျဖစ္ေပၚလာလိုက္၊ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားလိုက္နဲ႕ ကြ်န္ေတာ္တို႕ မသိလိုက္တဲ့၊ သတိမထားလိုက္မိတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာပဲ ျဖစ္၊ပ်က္ေတြ ေျမာက္ျမားစြာျဖစ္ေပၚခဲ့ ျဖစ္ေပၚေနဆဲပါပဲ။  အဘိဓမၼာတရားနဲ႕ ယွဥ္ထိုးျပီး ၾကည့္ရင္ စကၠန္႕မလပ္ ျဖစ္ပ်က္တာေတြ ျမင္ႏုိင္ေပမယ့္ ပုထုဇဥ္ျဖစ္တဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ကေတာ့ အ၀ိဇၨာဆိုတဲ့ မသိမႈ႕၊ တဏွာဆိုတဲ့ စြဲလမ္းမႈ႕ေတြ ေအာက္မွာ နစ္ျမဳပ္ေနၾကဆဲေပါ့ေလ။  ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ေတြဟာ အိုၾက၊ နာၾက၊ ေသၾက။  အိုျခင္းဆိုတာကလည္း အသစ္ အသစ္ျဖစ္လာတဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ အရင့္ အရင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ အရည္အတြက္ေနာက္ကို မလိုက္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ လူေတြဟာ အိုမင္းလာၾကတယ္။ 

          ေနာက္ပိုင္း ေခတ္သစ္ သိပၸံပညာ၊ ေဆးပညာေတြ တိုးတက္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြမွာ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။  ဆဲလ္ေတြ ဘယ္လို အလုပ္လုပ္လဲ? ဒီကေနျပီးေတာ့ ေရာဂါေတြကို ဘယ္လိုပံုစံနဲ႕ ကုသႏုိင္သလည္း ဒါေတြကို ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။  ဒီအတြက္ သူတို႕လိုအပ္တာဟာ အသစ္ အသစ္ အျဖစ္ထပ္မံရွင္သန္ေပါက္ဖြားႏုိင္တဲ့ ဆဲလ္ တစ္နည္းအားျဖင့္ (Immortalized Cell line) ကိုလိုအပ္တာပါ။  ဒါမွလည္း ဆဲလ္တန္းတစ္ခုရဲ႕ တည္ရွိမႈ႕၊ ေျပာင္းလဲမႈ႕ ဒါေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာႏုိင္မွာပါ။  ဒီအတြက္ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ Immortalized cell line ကို ရွာေဖြၾကတယ္၊ ဖန္တီးၾကတယ္ ဒါေပမယ့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္အထိ မေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကပါဘူး။  ဒါေပမယ့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ထာ၀ရရွင္သန္ႏုိင္တဲ့ ဆဲလ္တစ္ခုကို အမွတ္မထင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။  ဒါဟာ HeLa ရဲ႕ ထာ၀ရ ရွင္သန္ေနမယ့္ ဆဲလ္ ျဖစ္ပါတယ္။

HeLa's Cell Line

          HeLa ဆိုတာက Henrietta Lacks ဆိုတဲ့ နာမည္ႏွစ္ခုရဲ႕ ေရွ႕ဆံုး ၂ လံုးစီကို ယူျပီးေတာ့ အမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။  ဒီေတာ့ Henrietta Lacks ဆိုတာ ဘယ္သူလဲ?  သူဟာ ထာ၀ရ ရွင္သန္ေနႏုိင္မယ့္ ဆဲလ္ကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သူလား? ဒါမွမဟုတ္ တီထြင္ခဲ့တဲ့လူလား?  မဟုတ္ပါဘူး  Henrietta Lacks ဆိုတာက အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ ဗာဂ်ီးနီးယားေတာင္ပိုင္းက ေဆးရြက္ၾကီး စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ ပံုမွန္ လူတန္းစား လူမဲ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။  ဒီေတာ့ သူမဟာ ဘယ္လိုမ်ား ထာ၀ရရွင္သန္ေနမယ့္ ဆဲလ္တစ္ခုကို ဖန္တီးခဲ့တာလဲ? သူမ အသက္ ၃၀ အရြယ္မွာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာေရာဂါခံစားခဲ့ရျပီး ဒီေရာဂါနဲ႕ပဲ သူမဟာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။  သူမ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါခံစားေနရခ်ိန္အတြင္းမွာ သူမရဲ႕ သားအိမ္ေခါင္းကေနျပီးေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ေနတဲ့ အသားစရယ္၊ ရိုးရိုးအသားစရယ္ကို နမူနာအျဖစ္ သူမ မသိရွိပဲ ဆရာ၀န္ေတြက ခြဲစိတ္ယူေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။  ဒီအသားစ နမူနာကို ေဂ်ာ့ရွ္ေအာ့တို ဂိုင္း ဆိုတဲ့ ဓာတ္ခြဲရွာေဖြသူ ဇီ၀ေဗဒ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ကို ေပးပို႕ခဲ့ပါတယ္။  ေဂ်ာ့ရွ္ဟာ Henrietta ရဲ႕ ဆဲလ္ကို ေတြ႕ရွိတဲ့အခါမွာေတာ့ မယံုႏုိင္ေလာက္ကို အံအားသင့္ခဲ့ရပါတယ္။  အျခားေသာ ဆဲလ္ေတြဟာ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲက ထုတ္ယူျပီး အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ေသဆံုးသြားေလ့ရွိေပမယ့္ ဟန္ရီယက္တာရဲ႕ ဆဲလ္ကေတာ့ ရွင္သန္ျပီး ၾကီးထြားလာလို႕ပါပဲ။  ဒီလိုနဲ႕ ေဂ်ာ့ရ္ွဟာ ဒီဆဲလ္ရဲ႕ နာမည္ကို HeLa လို႕နာမည္ေပးလိုက္ပါတယ္။  HeLa immortal cells ဟာ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ ေျမာက္ျမားစြာ ပြားယူခဲ့ၾကပါတယ္။  တကမၻာလံုးက ဓာတ္ခြဲခန္းႏွင့္ ေဆးသိပၸံပညာရွင္ေတြထံကို ေပးပို႕ျပီးေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ၊ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ႕ေရာဂါ (AIDS)၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္မႈ႕မ်ား၊ အဆိပ္သင့္ေစေသာ အရာ၀တၱဳမ်ား၊ မ်ိဳးရိုးဗီဇဆုိင္ရာ ေလ့လာမႈ႕ေတြ စသည္အားျဖင့္ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ သိပၸံပညာစမ္းသပ္မႈ႕ေတြကို ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။  ယေန႕ဆိုရင္ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ သူမရဲ႕ ဆဲလ္ေပါင္း အေလးခ်ိန္အားျဖင့္ တန္ ၂၀ ေက်ာ္ကို ပြားမ်ားခဲ့ၾကျပီးပါျပီ။

          သူမဟာ အသက္ ၃၀ အရြယ္မွာ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႕ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေပမယ့္ သူမရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ဆဲလ္ေၾကာင့္ ေဆးပညာ၊ သိပၸံပညာ၊ မ်ိဳးရိုးဗီဇ ဘာသာရပ္ေတြမွာ သူမေၾကာင့္ မ်ားစြာ တိုးတက္ခဲ့ရပါတယ္။  ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္ အတၱလန္တာျမိဳ႕က Morehouse School of Medicine နဲ႕ အတၱလန္တာ ျမိဳ႕ေတာ္၀န္တို႕ဟာ Henrietta Lack ရဲ႕ က်န္ရစ္သူ မိသားစုေတြကို သူမရဲ႕ ကြန္လြန္သြားသည့္တိုင္ေအာင္ ေဆးပညာေလာက၊ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သုေသသတလုပ္ငန္းေတြ အတြက္ အသံုး၀င္လွတဲ့ Immortal cells ကို မ်ိဳးေစ့ ေပးႏုိင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ျပဳ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။  ၂၀၁၁ မွာေတာ့ Morgan State University ကေနျပီးေတာ့ သူမအတြက္ ကြယ္လြန္သြားေပမယ့္ ေစတနာ့၀န္ထမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ဘြဲ႕ကို ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။  ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာ ၁၄မွာေတာ့ ၀ါရွင္တန္ Evergreen School District ၁၁၄ က ဒါရိုက္တာ အဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ သူတို႕ အသစ္ဖြင့္မယ့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ဇီ၀သိပၸံေက်ာင္းကို သူမကို ရည္စူးလို႕ သူမနာမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။  ဒီေက်ာင္းကိုေတာ့ ၂၀၁၃မွာ ဖြင့္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။

HeLa ဆိုတဲ့ ထာ၀ရွင္သန္ႏုိင္တဲ့ ဆဲလ္ကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သူ ေဂ်ာ့ရွ္ ေအာ့တို ဂိုင္း

Source : Wikipedia - Henrietta Lacks

            Wikipedia - HeLa

            Wikipedia - Immortalized Cell Line